تشریفات افزایش سرمایه شرکت

اراده یکجانبه شرکت (ایقاع)، برای تحقق افزایش سرمایه کافی نیست بلکه انجام اعمال دیگری نیز ضروری است که آن ها را تحت عنوان تشریفات افزایش سرمایه مورد بررسی قرار می دهیم:

اطلاع رسانی جهت رعایت حق تقدم شرکا

در بعضی از انواع افزایش سرمایه ، شرکا دارای حق تقدم هستند. اعمال این حق، مستم آگاهی است اما چه بسا بعضی شرکا به دلیل عدم حضور در مجمع ، از تصمیمی که راجع به افزایش سرمایه اتخاذ شده است ، آگاه نشده باشند. بنابراین کاملاَ منطقی است که انجام وظیفه اطلاع رسانی به طریق مقرر در قانون یا اساسنامه ، و در صورت سکوت این دو به طریق متعارف ، از جمله تشریفات لازم برای تحقق افزایش سرمایه تلقی گردد.

مواد 169 و 170 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت به این امر تصریح نموده اند. در مورد سایر شرکت ها قانون تجارت حکمی ندارد اما بدیهی است که سکوت مقنن به منزله تجویز پنهان کاری و نادیه گرفتن حق تقدم شرکا نیست.

اعلام اراده شرکا ( افزایش دهندگان سرمایه )

در فرضی که افزایش سرمایه از طریق افزایش مبلغ اسمی سهم از محل سود تقسیم نشده صورت می پذیرد ، اعلام اداره شرکا لازم نیست و به عبارت دیگر اراده یکجانبه شرکت برای تحقق افزایش سرمایه کافی است. در فرضی که افزایش سرمایه از طریق افزایش مبلغ اسمی سهام و یا صدور سهام جدید است ، اعلام اراده شریک ضروری است.

مواد 179 و 5 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت ، ناظر به ضرورت اعلام اراده و شکل آن است. در مورد شرکت های مشمول قانون تجارت نیز ضرورت کتبی بودن اعلام اراده محل تردید نیست.

تسلیم آورده

همچنانکه در مرحله ایجاد شرکت ، تسلیم آورده شرط است ، در مرحله افزایش سرمایه نیز چنین است. البته در مواردی که منبع افزایش سرمایه ، مطالبات اشخاص از شرکت است ، تسلیم آورده موضوعیت ندارد.

ادله قانونی ناظر به ضرورت تسلیم آورده برای ایجاد شرکت ، برای اثبات این شرط در مرحله افزایش سرمایه نیز کفایت می کند هر چند که در لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت موادی نظیر ماده 8 تصریح به این امر دارند.

ثبت افزایش سرمایه

همچنانکه ایجاد شرکت با ثبت محقق می گردد ، افزایش سرمایه نیز مستم ثبت است. مواد 1 و 2 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت به روشنی دلالت بر ضرورت ثبت دارد و ماده 4 نیز دلالت بر این معنا دارد که وجوه پرداختی، قبل از ثبت افزایش سرمایه ، به شرکت تعلق ندارد و در نتیجه تامین و توقیف آن ها از سوی طلبکاران شرکت ناممکن است :

” وجوهی که به حساب افزایش سرمایه تادیه می شود باید در حساب سپرده مخصوصی نگاهداری شود. تامین و توقیف و انتقال وجوه مزبور به حساب های شرکت ممکن نیست مگر پس از به ثبت رسیدن افزایش سرمایه شرکت .

در مورد شرکت های مشمولل قانون تجارت نیز باید همین حکم را جاری دانست. معذلک در فرضی که احیاناَ سرمایه جدید مستقیماَ به حساب شرکت واریز شده باشد ناگزیر از آنیم که تا قبل از انجام ثبت ، واریز کنندگان وجه را طلبکار شرکت بدانیم.

تشریفات خاص افزایش سرمایه در شرکت های سهامی عام

علاوه بر تشریفاتی که گفته شد، اهمیت حفظ حقوق پذیره نویسان موجب شده است که مواد 170 تا 2 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت تشریفاتی را برای افزایش سرمایه شرکت های سهامی عام مقرر نمایند که مجموع آن ها زمینه نظارت دقیق تر مرجع ثبت شرکت ها را بر فرآیند افزایش سرمایه فراهم می کند.

قانون بازار اوراق بهادار نیز سازمان بورس و اوراق بهادار را عهده دار نظارت هایی بر فرآیند افزایش سرمایه نموده است.